Recensies/Teksten

 

Jan van Lier

Hortus Conclusus - Omsloten tuin

MRK Uden

 

2 juni 2013

 

 

We spraken even over besloten hofjes van begijnen in België. Ik meende er een of meer afbeeldingen van te bezitten, maar ik weet in dit geval niet ‘waar ik het zoeken moet’. Ik kan je er dus ook geen kopie van sturen.
Je kunt ze ook op internet vinden als je op google tikt:  mechelen besloten hofjes.
Wikepedia bracht weer dingen in mijn geheugen terug: ik heb jaren geleden in Mechelen een tentoontstelling van besloten hofjes gezien; dat zal in het Schepenhuis zijn geweest, waar zich de grootste verzameling bevindt.

Jouw lichtkasjes vormen in mijn ogen een heel creatieve en sublieme variatie op het thema van de besloten hof. Door toevoeging van licht – waarvan je de materiële bron niet ziet – krijgen ze een bijzondere uitstraling. Heel anders dan het vrome en artistieke handwerk van de begijnen in Mechelen, maar gemeenschappelijk is de attentie en zorg voor je eigen directe omgeving, geplaatst in wereldwijd perspectief. 

Jan van Lier was onder meer werkzaam op het Hoger Katechetisch Instituut te Nijmegen. Hij onderzoekt de betekenis van beeldende kunst voor geloofstraditie en religieuze beleving. Daarover verzorgt hij publicaties en diapresentaties

 

 

 
 

 

 

Alex de Vries 

www.galeries.nl

19 november 2006

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GTT
Polderland, 2005
acryl-,olie-en lakverf op doek
130 x 190 cm

  

Gerda Ten Thije levert het bewijs dat de beste schilders werken vanuit een regionale inbedding. In feite bewijst de kunst zich met het werk van de kunstenaars die worden gerangschikt onder de ‘minor artists’. Onder hen bevinden zich de ware genieën. Een schilder kan de betekenis van ’s lands wijs en ’s lands eer als geen ander in een geconcentreerde en tegelijkertijd vrije en onbevangen vorm in de ware aard aantonen. De schilder levert zich uit aan de omgeving waarmee hij/zij verknoopt is en waaraan hij/zij verknocht is. Je kunt dat zien aan de Mona Lisa van Leonardo de Vinci. Het provinciale of regionale karakter van Da Vinci is zijn ware aard die dit portret doet uitstijgen boven een gemonumentaliseerd kunstwerk. De intimiteit ervan wordt niet zozeer door de blik in de ogen of de glimlach van de vrouw bevestigd, maar door het landschap dat achter haar te zien is. Daardoor kun je haar plaatsen als een mens in een gebied waar ze thuis is. Ten Thije heeft die kwaliteit van de schilderkunst als geen ander begrepen. Dit schilderij van ondergelopen polderland maakt zo scherp duidelijk hoe de kunstenaar zich verhoudt tot haar directe omgeving, dat je je er ook als kijker direct mee verstaat. Je kunt je met het schilderij uiteenzetten. De ijlheid ervan, alsof ze al dat water en die lucht ook met niets anders dan water en lucht heeft geschilderd, maakt doorzichtig en inzichtelijk hoe ze door het landschap is opgenomen, verzwolgen bijna. Ze heeft het landschap dusdanig vanuit haar vanzelfsprekend beleving ervan – die grotendeels is gebaseerd op een permanente vorm van verwondering – doorgrond, dat er voor de kijker een verbijsterend schilderij ontstaat. Alle onmogelijkheden en contrasten in die fascinerende kleurstellingen bewijzen het werkelijkheidsgehalte ervan. Voor een schilder is niet alleen het kijken onontkoombaar, maar vooral de weerslag ervan die niet alleen het landschap recht doet, maar vooral ook de verstandhouding die de kunstenaar ermee heeft.

 

Alex de Vries werkt als zelfstandig auteur, curator en uitgever samen met grafisch ontwerper Jan Willem den Hartog in het bureau Stern / Den Hartog & De Vries. Uitgeverij De Zwaluw is daar een onderdeel van.

 

 

 

 

 

July Leesberg

Pleisterplaats  

tentoonstelling KH, Oosterbeek, jan/feb 2012

openingswoord 16 februari 2012

Dames en Heren,

Van harte welkom op dit bijzondere moment.

Een moment ter ere van beeldend kunstenaar Gerda Ten Thije, georganiseerd door Stichting Scarabee uit Oosterbeek, die de relatie tussen hedendaagse kunst en landschap centraal stelt.
Ik wil u inleiden in de fascinerende wereld van deze kunstenaar.

Ten Thije is 'landschapschilder'. In haar werk verbeeldt zij haar queeste: de zoektocht naar de Ongekwetste Natuur.

De Ongekwetste Natuur, niet de Ongerepte Natuur. Want die hebben we niet meer in Nederland. Elke millimeter aarde is door mensenhand gegaan. Maar wat zou dat dan zijn: Ongekwetste Natuur? Natuur die we geen pijn aangedaan hebben? Natuur die met rust gelaten wordt? Die zijn gang mag gaan, waardoor zij iets van de veerkracht kan hervinden, die Ecosystemen kenmerkt? Natuur waar niets aan gedaan hoeft te worden, die zijn Eigen Gang kan gaan? Waardoor er nou eens dingen gebeuren die we niet zelf geschapen hebben? Dat er plotseling een vogeltje verschijnt dat al op de Rode Lijst staat. Gedoemd om te verdwijnen. Maar gekoesterd aan de boezems van Plan Ooievaar? 
Plan Ooievaar. In de uiterwaarden bij Wageningen. Plan Ooievaar won een prijsvraag van de Wijersstichting in 1985. In die tijd een revolutionair idee in de wereld van de Ruimtelijk Ordening van Nederland. Een beetje controleverlies. Misschien wel het eerste project in Nederland waarin aan “Natuurbouw” gedaan werd. En u moet dat letterlijk nemen: hier werd Gebouwd om Natuur te scheppen. In 1992 werd de zomerdijk afgegraven, zodat het gebied regelmatig overstroomt. Een oude rivierbedding werd met bulldozers uitgediept. Er kwamen kuddes kleine halfwilde paardjes. Er kwam een vogelobservatiepost. En zie ik het nou goed, is dat een lepelaar? Ja witte reigers en lepelaars. Talingen, kwartelkoningen, steltlopers en torenvalken. Wie geluk heeft, kan zelfs een vis- of slangenarend zien.

In de Ketelaarlezing van 2007, met de mooie titel “De blanke top der duinen; Mooi Nederland en zijn Historie”, betuigt Auke van der Woud zich vurig tegenstander van het scheppen van deze oernatuur. Hij pleit voor het behoud van het oude Nederlandse Cultuurlandschap, juist omdat dat vol geschiedenis zit.

Auke van der Woud is bekend als auteur van boek “het Lege Land; de ruimtelijke orde van Nederland”. En van “Een Nieuwe Wereld”, dat over het ontstaan van het moderne Nederland handelt.

Hij zegt dat, terwijl natuurgebieden inmiddels op een effectieve lobby en wettelijke bescherming mogen rekenen, het cultuurlandschap passé is. Met andere woorden: het groot kapitaal stort zich op de oer-natuur en het oude cultuurlandschap gaat ongemerkt verloren.

Willem van Toorn, auteur van “het Grote Landschapsboek”, onderschrijft  dat standpunt. In een krantenartikel met de pakkende titel: Tegen Beton en Ellendige Paardjes lees ik het volgende over zijn boek. “De inrichting van de openbare ruimte en het landschap moeten niet worden overgelaten aan de vrije jongens van het snelle geld. Dat resulteert in onleefbare binnensteden en een onwezenlijk buitengebied. Waar linten bedrijventerreinen en weemoedige Schotse Hooglanders elkaar in eentonige voorspelbaarheid afwisselen”.

En juist hier, in dit buitengebied, ontmoeten Ten Thije en ik elkaar. In de oernatuur met de ellendige paardjes. We hebben elkaar niet gezien. Maar ik woon er, en zij werkt er. Hier zocht zij naar het IJsvogeltje, en hier vond ik de Lepelaar. Er komt een stilte over je heen als je er bent. Een stilte die je doet beseffen dat je niets weet….   En niets ziet.

Want waar bevindt zich dan deze wondere wereld van de kunstenaar? De wereld van het Trogonparadijs. Je komt er Wolfskuilen tegen, Bloedlelies, Atollen en honderdjarige Aloë’s. Paarse Ufo’s scheren er over Blauwe Kamers. Er figureren Kwakjes en Dodo’s. Er danst een Hop met Blauwe Papagaaien. En ongeziene vogels lijken zich te materialiseren vanonder de tekenpen van de kunstenaar. Is het een fantasiewereld? Moet je er ver voor reizen om er te komen, of speelt het zich af in langvervlogen tijden? Waar moet je gaan om er kennis mee te maken?

Je hoeft niet ver te gaan, want dit is Nederland. Het is het land dat zich onder uw voeten bevindt. Het land waar Ten Thije geboren is. Midden tussen de akkers en de weilanden, in een van de creatiefste streken van Nederland: Twente. Een cultuurlandschap. En hier ligt de oorsprong van haar zoektocht.

En ik begrijp dat de Ongekwetste Natuur van Ten Thije, geen ongerepte natuur hoeft te zijn. Het is de natuur die tot de verbeelding spreekt. Een natuur die een soort onschuld vertegenwoordigt. Het kunnen de bloemen zijn tussen twee snelwegen, of de atollen die onder de zeespiegelstijging dreigen te verdwijnen. Of het nou oernatuur of cultuur-natuur is. Het maakt niet uit. Het is een natuur met een boodschap. De schilderijen en tekeningen  vragen u uw ogen te openen voor wat er al is. Hebt u al gezien wat de kunstenaar ziet?

En als dat niet zo is, dan wil ik u van harte uitnodigen om na het optreden van Ravenna Moscoso eens door de ogen van Ten Thije naar onze prachtige Nederlandse natuur te gaan kijken. Een natuur die overal om u heen is, in cultuur- en in natuurlandschap. In uw tuin, of in uw huiskamer. Het enige dat u hoeft te doen is: stilstaan. En de stilte ervaren. Het moment waarop u beseft dat u niets weet.

Ik wens u veel plezier met uw reis door de wondere wereld van Ten Thije.

July Leesberg is landbouwkundig ingenieur en beeldend kunstenaar. Zij woont en werkt in Wageningen